Pensioen en echtscheiding: blijft moeilijk

Pensioen en echtscheiding: blijft moeilijk. Maar er gloort (weer) nieuwe hoop.

Een echtscheiding is een van die gebeurtenissen in een mensenleven die de zaken behoorlijk overhoop haalt, althans voor de meesten als je er geen gewoonte van gemaakt hebt. Huis en hypotheek, de kinderen en bovenal de financiële redzaamheid van de gewezen partners. Daar komt het pensioen om de hoek kijken.  En als je eerder niet verder gekeken hebt dan je pensioenneus lang is, volgt vaak een verrassing. Een goede echtscheidingsadvocaat behoort die materie natuurlijk op z’n duimpje te kennen maar onze ervaring is dat de pensioenproblematiek bij echtscheiding (vanuit een huwelijk of een geregistreerd partnerschap) onbedoeld ‘overschaduwd’ raakt door de op dat moment levende andere beslispunten.

Verlossing van de pensioenband

Het is een veelomvattende materie. Talrijk zijn de juridische artikelen en de rechterlijke uitspraken omtrent het onderwerp pensioen en echtscheiding.  Met al die details willen wij u op dit moment niet te veel vermoeien. Waar we wel bij stil willen staan zijn de huidige en de toekomstige verbeterde mogelijkheden voor de ex-partners om wat het pensioen betreft verlost van elkaar te zijn. Dat is in vele gevallen namelijk de meest diep gekoesterde wens van beiden. En daar ontbreekt het in vele gevallen aan ook al zijn de wettelijke mogelijkheden daartoe wel aanwezig. Op niet al te lange termijn zal een verbetering in de wet opgenomen zijn die meer recht zal doen aan de vereiste financiële duidelijkheid voor gewezen partners en aan hun verlangen niet meer door pensioen alsnog levenslang aan elkaar verbonden te zijn.

Onbekendheid

Op dit moment geldt nog de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (de Wvps). Op zich een knap stukje wetgeving uit 1995 maar is misschien in schoonheid gestorven door de onbekendheid met de mogelijkheden die deze wet de ex-partners op pensioengebied biedt. En dan bedoelen we in het bijzonder het recht om gebruik te maken van conversie. De pensioenvereveningsmogelijkheden laten we even en gemakshalve buiten beschouwing om de crux van het verhaal (conversie) niet te verliezen.

Wat is conversie?

Kort gezegd betekent conversie in dat verband dat de ene ex-partner jegens de pensioenuitvoerder van de andere ex-partner (het fonds of de verzekeraar) een eigen en zelfstandig recht op uitkering van het pensioen krijgt (afsplitsing). Dat voorkomt doorgaans een hoop gezeur tussen de ex-partners onderling over geld en pensioenovermaking en dient de beoogde zelfstandigheid en ongebondenheid na de echtscheiding. Dus na zo’n conversie zijn de ex-partners niet meer met pensioenketenen aan elkaar geklonken. De ex-partner heeft dan zijn of haar geheel eigen al afgefinancierde polis zou je kunnen zeggen en is niet meer afhankelijk van het leven of de keuzen van de verdelingsplichtige. De pensioenuitvoerder moet er wel mee akkoord gaan, maar dat is niet het probleem naar onze ervaring. Wel is het probleem de onbekendheid met deze wettelijke faciliteit.

Bedoelde conversie zal waarschijnlijk per 1 januari 2022 de standaard wettelijke manier van pensioenverdeling bij echtscheiding worden. Andere mogelijkheden van verdeling blijven uiteraard desgewenst bestaan. Minister van SZW Wouter Koolmees heeft de invoering van de nieuwe wet overigens met een jaar verschoven maar dat mag de pret niet drukken. 

Conversie de nieuwe standaard

Conversie wordt dus het uitgangspunt. Dat vinden wij een goede zaak. Dat helpt ook enorm mee bij de inrichting van het toekomstig financieel leven van de gewezen partners. Er bestaat immers onmiddellijk duidelijkheid over de inkomsten. De ex-partners hoeven dus niet meer bij de pensioenuitvoerder aan de bel te trekken om hun wens tot conversie mogelijk te maken.

In de voorgestelde systematiek zal de pensioenuitvoerder volgens een melding uit de Basisregistratie Personen (vroeger heette dat de gemeentelijke basisadministratie) bij echtscheiding gelijk over gaan tot conversie. Of de ex-partners moeten kenbaar maken dat zij een geheel andere wijze van pensioenverdeling in gedachten hebben genomen. Dat lijkt ons een betere systematiek dan alleen maar te vertrouwen op het regelend vermogen en de zelfredzaamheid van de ex-partners.

Kritische noot met ook enige relativering

Natuurlijk ligt het op onze weg hier ook kritische kanttekeningen bij te plaatsen. Het nieuwe wettelijk stelsel van standaard conversie zal naar verwachting ingaan per de datum van inwerkingtreding van het wetsvoorstel Wet Pensioenverdeling bij scheiding (1 januari 2022). Dus dat betekent mogelijk een stuwmeer van echtscheidingszaken dat nog volgens de Wvps afgehandeld gaat worden. Aan de andere kant zal de bekendheid met dit wetsvoorstel menig echtscheidingsspecialisten kunnen aanmoedigen in de tussentijd de reeds bestaande mogelijkheden ten volle te benutten. 

De pensioenfondsen en de pensioenverzekeraars krijgen er een nieuwe taak bij. En geen onbelangrijke. Bij officiële mededeling van echtscheiding gelijk het pensioen splitsen. En ze lopen al hijgend achter allerhande wijzigingen van de pensioenwetgeving aan. Dat zij nog een jaar respijt krijgen om allerhande software te ontwikkelen en aan te passen is misschien maar goed ook.

Mocht u als toekomstig gescheiden partner of als echtscheidingsspecialist, of misschien wel in beide hoedanigheden, hierover vragen hebben, dan nodigen wij u uit te reageren. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Lees ook:

Pensioen en echtscheiding: houd uw pensioenuitvoerder op de hoogte